12 Şubat 2014, Çarşamba günü Armada Otel, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nün İstanbul için çok önem taşıyan bir konuda düzenlediği bir Panel’e gün boyu ev sahipliği yapacak: “Mega Projeler ve İstanbul”!
MSGSÜ-Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü tarafından düzenlenen Panel’de kente yapılan müdahaleler ve bu müdahaleler ile kentliler arasındaki ilişkilerin önem kazandığı dönemde, yerel seçimler öncesi “Mega Projeler” ve bu projelerin yarattığı mekânsal, toplumsal ve ekonomik etkiler, sekiz ana başlık altında gündeme getirilip tartışılacak.
“Mega Projeler” üst başlığı altındaki 8 ana konu şöyle: “Doğa Ekoloji”, “Tarih ve Kültür”, “Nüfus-Metropoliten Makroform”, “Toplum ve İnsan”, “Politikalar-Sermaye Aktarımı-Küresel Sermaye”, “Yerel Sermaye-Rant ve TOKİ”, “Sivil Toplum- Saydamlık- Kent Hakkı” ve “Megolamani”. 09.30’dan 17.30’a kadar sürecek iki oturumlu Panel’in Yöneticileri Haydar Karabey ve Ersen Gürsel. Konuşmacılar ise Güzin Konuk, Gülşen Özaydın, İlhan Tekeli, Hürriyet Öğdül, Demet Kap Yücel, Murat Güvenç, Ayfer Bartu Candan, Yaşar Adanalı, Mustafa Sönmez, Cihan U. Baysal, Erbatur Çavuşoğlu. Panel’in sonunda Murat Tülek ve Sevil Şeten, Mega Projelerle ilgili olarak İstanbul Serbest Mimarlar Derneği’nin destekçiliğinde hazırlanan web sitesini tanıtacaklar.
Yer: Armada Otel
Tarih: 12 Şubat 2014, Çarşamba, Saat: 09.30-17.30
Danışma Kurulu: Güzin Konuk, Gülşen Özaydın, Fatma Ünsal, Haydar Karabey
Düzenleme Komitesi: MSGSÜ-MF-ŞBPB Ahmetcan Alpan, Çağdaş Saydam, Ömer Aksoyak
Panel Programı ve Konuşmacılar
09.30 - 09.45 Sunuş: Güzin Konuk, Gülşen Özaydın
09.45 - 12.30 Oturum 1, Yönetici: Haydar Karabey
Konuşmacılar ve Temalar
1. Tarih-Kültür: İlhan Tekeli
2. Doğa-Ekoloji: Hürriyet Öğdül, Demet Kap Yücel
3. Nüfus ve Metropoliten Form: Murat Güvenç
4. Toplum-İnsan: Ayfer Bartu Candan
12.30 - 13.30 Öğlen Arası
13.30 - 17.30 Oturum 2, Yönetici: Ersen Gürsel
Konuşmacılar ve Temalar
5. Politikalar-Sermaye Aktarımı-Küresel Sermaye: Yaşar Adanalı
6. Toki-Rant ve Yerel Sermaye: Mustafa Sönmez
7. Sivil Toplum-Saydamlık-Kent Hakkı: Cihan U. Baysal
8. İktidar (ve Megalomani): Erbatur Çavuşoğlu
MEGA-PROJE HAKKINDA
Elbette burada önemli ölçütlerden birisi kamu veya özel sektör kaynaklarından bu projelere ayrılan “BÜTÇE”lerdir. Projeler arasında 29 milyar dolar ile 3. Havalimanı başı çekiyor. Ama özel sektör de bütçe konusunda kamudan geri kalmıyor, örneğin Maslak 1453’ün bütçesi 8,4 milyar dolardır.
Seçim konusunda başat ölçütlerden birisi de elbette projenin “ÇEVRESEL ETKİSİ” olmalıdır. Kuzey ormanlarında süregiden ağaç katliamının nedeni olan 3. Boğaz Köprüsü veya tüm Marmara ekolojisini altüst edecek olan Kanalistanbul kadar olmasa da örneğin bir Avrasya Tünelinin veya belki de bedavaya getirilen Yenikapı dolgu alanının çevresel etkisi de göz önüne alınmalıdır.
Bir diğer önemli ölçüt, projenin kent ve kentli üzerindeki “FİZİKSEL VE TOPLUMSAL ETKİSİDİR”. Örneğin Zeytinburnu’ndaki 16:9 projesi görece küçük bir bütçeye sahip ama bir anda Tarihi İstanbul siluetinde yarattığı görsel “parazit” ile gündeme düşebiliyor. Benzer biçimde bir Sulukule Projesi, bir Tarlabaşı projesi etkilediği, daha açık bir deyiş ile sürgüne gönderdiği toplumsal kesimler ile çok önemli olabiliyor.
Mega-Projelerin seçimi konusunda önem verilen bir dördüncü ölçüt ise, projenin kente vuracağı “damga”nın gücü ile kentli bellekte yaratacağı “TRAVMA” oldu. Gezi Parkında yapılabilecek bir Kışla İhyası, Rumelihisarı içindeki “Osmanlı Mahallesi ve Mescit”, veya Çamlıca Camisi ölçek olarak belki görece küçükler ama arka planlarındaki ideolojik anlam ile bir anda “mega” mertebesine yükselebiliyorlar.
Bilgi için;
Ömer Aksoyak
MSGSÜ MF Şehir ve Bölge Planlama Bölümü
omeraksoyak@gmail.com